Türk edebiyatı; derin kökleriyle geçmişe ve zengin bir mirasa sahip edebi bir geleneğin derinliğini yansıtmaktadır. Öyle köklü bir geçmişe sahiptir ki; Türk halkının Orta Asya'dan Anadolu'ya ve Balkanlar'a uzanan geniş coğrafyasında yolculuk etmiştir.
Türk edebiyatına ait eserler, döneminin ruhunu yansıtan, insanlık hikayelerini anlatan, en derin duygu ve düşünceleri çarpıcı bir şekilde işleyen eserlerdir.
Türk edebiyatının en iyi 10 kitabını sizlerle buluştururken ve Halide Edipler, Oğuz Ataylar, Orhan Pamuklar derken sadece edebiyat tarihimizin tozlu sayfalarına göz atmakla kalmayacağız aynı zamanda Türk kültürü ve kimliğinin daha anlaşılır kılınması için ışık tutacağız. Bahsi geçen başyapıtları okurken, geçmişimizin izlerini takip ederek bugünümüzü daha iyi anlayacağız.
Türk Edebiyatının en iyi 10 eserine yakından bakalım:
İnce Memed 1 (Yaşar Kemal)
Listemizin birinci sırasında yer alan İnce Memed 1, usta yazar Yaşar Kemal’in 1955 ile 1987 yılları arasında yazdığı dört ciltten oluşan roman serisinin ilkidir. 1955 senesinde yayımlanan eser, usta yazarın başyapıtı konumundadır.
Eser, ağalık düzenine asice başkaldıran Memed'in ve insan ilişkileri, doğası ve dokusuyla Anadolu’nun, Çukurova'nın öyküsüdür. Okurda çeşitli duygular uyandıran eser, bilhassa isyan ve coşkuyu iliklere kadar hissettirir.
“On sekiz yaşımdan beri ‘mecbur’ insanlar beni çok ilgilendirdi.’’ sözleriyle Yaşar Kemal, aslında eserin özetini bizlere sunmaktadır.
Kara Kitap (Orhan Pamuk)
Kara Kitap; Nobel Edebiyat Ödüllü yazar Orhan Pamuk’un 1990 yılında yayımlanmış, dünya çapında çok konuşulmuş ve birçok dile çevrilmiş başyapıtı olarak listemizde ikinci sırada yer alıyor.
Eser, çok katmanlı bünyesi, birbirinden farklı anlatım tekniklerinin bir arada bulunuşu ve ‘’arayış’’ hikayelerini postmodern bir biçimde anlatmasıyla Türk Edebiyatının en güçlü eserlerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır.
Orhan Pamuk imzalı Kara Kitap; İstanbul şehrini dünya çapında bir edebiyat kenti haline getirmesi ile ünlüdür.
Tutunamayanlar (Oğuz Atay)
Tutunamayanlar, Oğuz Atay’ın 1971 yılında yayımlanan ilk eseridir. Oğuz Atay’ın kaleme aldığı şaheser, Türk edebiyatında modernist yaklaşımın doruk noktası ve postmodernist romanın kaynağı olarak çarpıcı bir yer tutmaktadır. Romanın kendine has dili, gözlem ve anlatı derinliği ile acı bir tebessüme sebep olan kara mizahı okurlar üzerinde çok anlamlı bir iz bırakmıştır.
Eserin kahramanları arasında önemli bir yer tutan Selim Işık, düşünen ve haliyle sorgulayan insanın simgesidir ve bu nedenle hayata tutunamamış ve ‘’tutunamayan’’ bir karakter olmuştur.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü (Ahmet Hamdi Tanpınar)
Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Türk edebiyatının ilk modernist yazarı Ahmet Hamdi Tanpınar’ın başyapıtlarından biridir. İlk baskı 1961 yılına aittir.
Tanpınar’ın anlatımı; kendine has simgeci biçimde birleşip, zaman içerisinde gelişen olay örgüleriyle birlikte başkalaşmaktadır. Eserin, toplumumuzun değişme süreci içindeki sancısını bireyden yola çıkarak topluma varan teknikle anlatması dikkate değerdir. Eser, ‘’Büyük Ümitler, Küçük Hakikatler, Sabaha Doğru ve Her Mevsimin Bir Sonu Vardır. ‘’ başlıklarına sahip dört bölümden oluşmaktadır.
Dördüncü sıradan listemizde yer alan Saatleri Ayarlama Enstitüsü, hiç kuşkusuz Türk edebiyatının en güçlü romanlarından biridir.
Anayurt Oteli (Yusuf Atılgan)
Anayurt Oteli, Yusuf Atılgan tarafından kaleme alınmış çarpıcı bir eser olarak karşımıza çıkmaktadır. Türk edebiyatında modernizm tınılarını barındıran eserleriyle ünlü yazar Atılgan’ın ikinci romanıdır.
Anayurt Oteli, tıpkı Aylak Adam adlı eserde olduğu gibi tek karakter üzerinde şekillenmiştir. Eserde yaratılan Zebercet adlı karakterin iç dünyasındaki hesaplaşmalar ve karakterin intiharı, eserin edebiyatımızda kendine has çok özel bir yer edinmesini sağlamıştır. Değinmek gerekir ki Zebercet, çağdaş Türk edebiyatının en meşhur karakterlerinden biri olarak hafızalarda yer etmiştir.
Kuyucaklı Yusuf (Sabahattin Ali)
Listemize adını altıncı sıradan yazdıran Kuyucaklı Yusuf, Sabahattin Ali’nin 1937 senesinde yayımlanmış ilk romanıdır.
Eserin baş kahramanı Yusuf, birçok otorite tarafından Türk edebiyatının en romantik karakteri olarak kabul edilmiştir. Yusuf, yaşamın ve insanların kötülüğü karşısında sergilediği naif tutumu ile bir yandan trajik bir sona doğru ilerlerken, bir yandan da yaşadığı aşk hikayesinin kahramanı olarak edebiyat tarihimize adını güçlü bir şekilde yazdırmıştır.
Dokuzuncu Hariciye Koğuşu (Peyami Safa)
Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Peyami Safa tarafından kaleme alınarak 1930 yılında yayımlanmış bir otobiyografik eserdir. Safa’nın en beğenilen eserlerinden biri kabul edilmektedir.
Listemize yedinci sıradan adını yazdıran Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, eserin baş kahramanı ‘’Hasta Çocuk’’un anlatısı üzerine şekillenmiştir. ‘’Hasta Çocuk’’un isminden eserde hiç bahsedilmemektedir. ‘’Hasta Çocuk’’un 1915 yılındaki olaylardan söz ettiği bir hatıra defteri şeklinde kaleme alınan eser, güçlü psikolojik yönü ve adeta içe işleyen üslubuyla unutulmayan eserler arasına adını altın harflerle yazdırmaktadır.
Puslu Kıtalar Atlası (İhsan Oktay Anar)
Puslu Kıtalar Atlası, İhsan Oktay Anar tarafından kaleme alınarak 1995 senesinde yayımlanmıştır. Yayımlandığı seneden bu yana hem içerik hem de biçim olarak çok fazla ilgi gören eser, fantastik kurgu türünde yazılmıştır. Bu türün yanında felsefe ve tarihe de yer vermektedir.
Eser, 18.asrın Osmanlısında geçmektedir ve Osmanlı’ya bambaşka bir bakış açısıyla yaklaşmaktadır. Eserin baş kahramanı Uzun İhsan Efendi adında bir karakterdir. Puslu Kıtalar Atlası, Uzun İhsan Efendi’nin tüm dünyayı dolaşıp bir atlas hazırlama arzusu üzerinde şekillenmektedir.
Meraklısı için; ilk basım yılından tam 20 yıl sonra, karikatürist İlban Ertem'in beş yıllık çabası ve emeği sonucunda çizdiği çizimleri ile ‘’çizgi roman’’ olarak da yayımlanmıştır.
Bereketli Topraklar Üzerinde (Orhan Kemal)
Listemizde yer edinmezse olmaz eser; Bereketli Topraklar Üzerinde, Orhan Kemal’in 1954 tarihinde yayımlanan ünlü romanıdır.
Otuz bölümden oluşan eser, para kazanmak umuduyla Sivas'ın bir köyünden yola çıkarak çalışmak üzere Çukurova'ya göç eden üç arkadaşın başından geçenleri anlatmaktadır. Eser; emek, işçi sınıfının durumu ve köylülük üzerine güçlü gözlemleri ile dikkatleri toplamaktadır.
Orhan Kemal, eser üzerine şu cümleleri söylemiştir: ‘’Bu kitap, kendi bilgi ve görgülerim dışında, bir lokma ekmek için kötü iş şartları içinde zehir gibi bir hayatı yaşayanlardan derlenmiş malzemeyle meydana gelmiştir. Yayımlanmadan önce, çeşitli ırgat, usta, usta yardımcısını toplayarak bir gece sabaha kadar okudum onlara. Dinlediler. 'Pardon,' dediler, 'bu bu kadar olur. Bütün anlattıkların doğru. Eksik bile. Çukurova'nın bereketli topraklarında öyle işler olur ki, aklın durur. Sana anlatsak, bir değil beş roman çıkarırsın.’’
İflahsızın Yusuf, Köse Hasan ve Pehlivan Ali’nin başından geçenlere değinen eser, usta yazar Orhan Kemal’in başyapıtı olarak kabul edilmektedir.
Benim Adım Kırmızı (Orhan Pamuk)
Listemize son verirken yine bir Orhan Pamuk eseri karşımıza çıkmaktadır. Benim Adım Kırmızı, Pamuk’un 1988 senesinde yayımlanmış ünlü eseridir. Pamuk, eseri için; ‘’En renkli ve en iyimser romanım.’’ cümlesini kurmaktadır.
Benim Adım Kırmızı, 1591 yılında Osmanlı Padişahı 3. Murad'ın saltanat döneminde dokuz gün süren karlı kış günlerinde ve İstanbul'da geçmektedir. Romanın üst katmanı; herkesin kendi sesiyle konuştuğu, ölülerin hatta eşyaların bile dillendiği, ölüm, aşk, evlilik ve mutluluk üzerine kurulmuştur. Alt metin ise; Doğu-Batı meselesinin resim sanatı üzerinden tartışıldığı bir ağıt niteliği taşımaktadır.
Türk edebiyatı, romandan şiire, tiyatrodan denemeye varan daha birçok türde eserler bırakmış köklü bir geçmişe sahiptir. Bu önemli miras, Türk toplumunu, kültürünü, düşünce yapısını ve duygu durumlarını yansıtmaktadır.
Modern Türk edebiyatının 19. yüzyıldan günümüze kadar olan dönemini işlemeye çalıştığımız ve Batı etkileri altında gelişen edebiyatımıza geniş bir perspektiften baktığımız yazımıza son verirken değinmek gerekir ki; Türk edebiyatı çok geniş bir zaman dilimini kapsamaktadır ve çeşitli dönemlerden eserler içermektedir.