Kütüphaneler, yüzyıllardır insanlığa ait bilgi birikimlerini bünyesinde barındıran ve geleceğe aktaran en önemli yerler olarak karşımıza çıkıyor. Dünyanın dört bir köşesindeki bu mekanları adeta birer kültür mirası olarak tanımlamak yanlış olmaz. Bu yazımızda, tarihi dokuları, eşsiz mimarisi ve zengin koleksiyonları ile kitap severlere hayranlık uyandıracak kütüphanelere davet olacağız.

El Escorial Library, Madrid, İspanya

Dünyanın en büyük kütüphanelerinden biri konumunda yer alan El Escorial Kütüphanesi, ciltlerin daha sağlıklı korunması amacıyla kitapların, raflarda sırt kısımları rafın içine gelecek şekilde muhafaza edildiği tek kütüphanedir.

El Escorial, Sierra de Guadarrama dağının eteklerinde bulunan dini ve kültürel bir yapı olarak 1984 yılından bu yana UNESCO Dünya Mirasları Listesine adını yazdırmıştır. El Escorial, Madrid Özerk Bölgesi içinde manastır, kütüphane, saray ve diğer bölümlerden oluşan eşsiz bir yapıdır. Bu eşsiz mimari, İspanyol Rönesansının en dikkat çekici anıtıdır.

Trinity College Eski Kütüphanesi, Dublin, İrlanda

Trinity College Eski Kütüphanesi, dünyanın en güzel kütüphaneleri arasında yer alan, bünyesinde meşhur Book of Kells’i barındıran, büyüleyici ve şairane atmosferiyle dikkat çekmektedir. Book of Kells, 9. yüzyıldan kalma bir İncil olarak dünyanın en ünlü kitaplarından biri olarak bilinir.

Trinity College, 1592 yılında Kraliçe Elizabeth tarafından kurulmuş bir üniversitedir. Üniversitenin içinde bulunan Trinity College Eski Kütüphanesi, Trinity College’in 1592 yılında kurulmasıyla başlayan ve tarihinin en ünlü binası ‘’Long Room’’ adı verilen oldukça gösterişli ve meşhur salonu da içinde barındırır. Thomas Burgh'un eseri olan Trinity College Eski Kütüphanesi, İrlanda’nın ulusal sembolü olan ve 15. yüzyıla ait Brian Boru arpına ev sahipliği yapar. Meşhur arp, Long Room adı verilen salonda konuşlanmıştır.

İskenderiye Kütüphanesi, İskenderiye, Mısır

Mısır’ın İskenderiye şehrinde bulunan İskenderiye Kütüphanesi, köklü bir geçmişe sahip olarak karşımıza çıkıyor. İskenderiye Kütüphanesini, Antik Mısır’ın kültürel mirası olarak tanımlamak doğru olacaktır. Kütüphanenin dış mimarisi oldukça dikkat çekici, Antik Mısır’ı anlatan işlemelerle kaplanmıştır.

İskenderiye Kütüphanesinin Sezar tarafından, İskenderiye'yi kuşattığı sırada yok edildiği görüşü çeşitli kaynaklarda yer almaktadır. İlerleyen tarihlerde birçok kez tadilata giren İskenderiye Kütüphanesi, 2002 yılında tamamlanan çalışmaların ardından tekrar hizmete açılmıştır.

Admont Benedictine Monastery Library, Avusturya (Admont Abbey)

Avusturya’da Enns Nehri üzerinde Admont kasabasındaki Admont Manastırının içinde bulunan Admont Abbey Kütüphanesi, bir manastırın bünyesinde yer alan en büyük kütüphane olma özeliği ile bilinmektedir. Üç bölüm halinde tasarlanan Barok stilindeki Admont Abbey Kütüphanesi, 1776 yılında tamamlanmıştır. Kütüphane, 19.yüzyılın başlarından bu yana dünyanın sekizinci harikası olarak da tanımlanmaktadır.

Admont Manastırının heykeltıraşı Josef Stammel, bu manastırda çok sayıda ve özenle hazırlanmış ıhlamur ağacı oymalarını tasarlayarak yaratmıştır. Bu mekanda özellikle dikkat çekici şekilde altı çizilen grup; ‘’Dört Son Şey; Ölüm, Kıyamet, Cennet ve Cehennem’’dir.

The George Peabody Library, Baltimore, ABD

George Peabody tarafından Amerika Birleşik Devletleri’nin Baltimore şehrinde kurulan The George Peabody Kütüphanesinin daha önceleri ismi Peabody Enstitüsü Kütüphanesi olarak da kaynaklarda geçmektedir. Kurucusu George Peabody’nin amacına uygun olarak halka açık olarak 1857 yılında inşa edilmiştir. Enstitü, Baltimore şehrinin kültür kalbi olarak planlanmış ve içinde sanat galerisi, müzik okulu ve halk kütüphanesi yer almıştır. Kütüphane bölümü, 1967 yılına dek Peabody Enstitüsünün bir bölümü olarak görev almıştır. 1982 yılında ise Johns Hopkins Üniversitesi'ne bağlanarak görev yapmıştır.

The George Peabody Kütüphanesinin ana koleksiyonu çoğunlukla 19. yüzyıldaki eserlerden oluşmaktadır. Bünyesinde ağırlıklı olarak, dini eserler, İngiliz sanatı, mimarlık, topoğrafya ve özellikle Amerikan tarihi ve bilimsel eserler yer tutmaktadır. Unutulmaz eser olan Don Kişot'un orijinal baskıları ise kütüphanenin en değerli koleksiyonlarındandır. Kütüphanenin zarif mimarisi, ziyaretçilerini adeta geçmişe götürür. Beş katlı atrium, eşsiz bir sanatsal ustalıkla inşa edilmiş ve tavanı, gökyüzünü anımsatan bir vitray ile süslendirilmiştir.

Stuttgart City Library, Almanya

Stuttgart Şehir Kütüphanesi, Güney Koreli usta mimar Eun Young Yi tarafından tasarlanarak 2011 yılında halka açılmıştır.

Alabildiğine beyaz ve sade olarak tasarlanan bu yapı, Alman sadeliğini yansıtmaktadır. Teknolojik bir altyapıya sahip Stuttgart Şehir Kütüphanesi, dokuz katlı bir yapı olarak karşımıza çıkıyor. İçerisindeki ilk dört kat, klasik bina şekline sahipken, üstte bulunan beş kat cam kaplamalı bir piramit şekline sahiptir. Kütüphanenin içerisinde; piramit şeklinde beş katlı bir okuma odasının yanı sıra toplantı odaları, kafe ve çatı katı terası dahi bulunmaktadır.  Dokuz katlı bina; monolitik bir küp gibi görünür. Gün batımında ise cephenin cam tuğlaları parlamaya başlar ve hava karardıktan sonra mavi ışıklarla aydınlatılır.

Stuttgart Şehir Kütüphanesinin eşsiz mimarisinin yanında tarihi de büyük bir öneme sahiptir. Kütüphane, 2. Dünya Savaşı’nda büyük bir şekilde tahrip olsa da şehir, savaşın yaralarını adeta sararcasına bilgi ve kültürü canlandırmak amacıyla kütüphaneyi yeniden inşa etmiştir.

Rusya Devlet Kütüphanesi, Moskova, Rusya

Rusya Devlet Kütüphanesi ya da eski adıyla Lenin Kütüphanesi, birçok kaynağa göre bünyesinde 47 milyon eser barındırır. Rusya’nın başkenti Moskova’da yer alan kütüphaneye devrimlerin yıkamadığı kütüphane desek yanlış olmaz.

Rus Çarlığı, SSCB ve Rusya Federasyonu olmak üzere üç dönemde hizmet veren Rusya Devlet Kütüphanesi, ülkenin en önemli arşiv ve bilgi kaynaklarından birisidir. Rusça eser bakımından dünyanın en zengin kütüphanesi konumundadır. İçerisinde kitapların yanı sıra haritalar, nota kitapları, plaklar, gazeteler, dergiler, fotoğraflar, mektuplar, grafik çalışmaları, mikrofilmler, diskler ve sanat objeleri de bulunmaktadır.

Dünyanın en eşsiz kütüphanelerini derlediğimiz bu yazıda, daha sayamadığımız o kadar çok zengin koleksiyona ve eşsiz mimariye sahip kütüphane var ki dillere destan.

Hepsi birbirinden önemli olan bu kütüphaneler asırlardır bilgi kaynağı olarak karşımıza çıkmaktadır. Adeta birer kültür mirası olan bu mekanlar, geleceğe bilgi aktarımı yapan en önemli araçlardır.